می‌توان ادعا کرد که اکثر دانشجویان دانشگاه های آلمان، چه آلمانی و چه غیر آلمانی، هزینه تحصیل خود را از طریق کار کنار تحصیل در آلمان تامین می‌کنند. از کار در فروشگاه ها و رستوران‌ها، نمایشگاه‌ها گرفته تا کار در کتابخانه دانشگاه، برای اساتید (hiwi) و یا کار در کارخانه ها و مراکز صنعتی. بسیاری از کارخانجات و شرکت‌ها هستند که با دانشگاه ها در ارتباط اند و تمایل دارند برای پیشبرد پروژه های خود از دانشجویان استفاده کنند و آن‌ها را در رشته های تحصیلی خود به کار گیرند. به این نوع از کار دانشجویی، Werkstudent گفته می‌شود و تقریبا از ترم ۳ لیسانس به بالا می‌توانید روی آن حساب باز کنید. البته به شرط اینکه دنبال آن باشید. هر چند این نوع کارها بیشتر برای رشته های فنی مهندسی فراهم است.
شرایط کار دانشجویی در آلمان
کار دانشجویی در آلمان نسبت به بسیاری از کشورها ساده تر است و از طرفی امری بسیار جا افتاده برای کارفرمایان و شرکت‌ها نیز می‌باشد. دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا (شامل دانشجویان ایرانی) می‌توانند در سال ۱۲۰ روز به صورت تمام وقت کار کنند. منظور از تمام وقت یعنی هر روز ۸ ساعت. تعطیلات رسمی آلمان مانند تعطیلات سال نو میلادی و یا آخر هفته ها جز روزهای مجاز کار حساب نمی‌شوند. به عبارت دیگر، شما اگر آخر هفته ها و سایر روزهای تعطیل هم کار کنید، جزو ۱۲۰ روز به حساب نمی‌آیند.
درآمد کار دانشجویی در آلمان
حداقل دستمزد دانشجویان در آلمان بر اساس قانون در سال ۲۰۲۰، ساعتی ۹.۳۵ یورو و در بعضی شهر ها ۱۰ یورو است که با همین حداقل دستمزد هم اگر دانشجو هفته ای دو روز کار کند، می‌تواند ۹۰ درصد الی ۱۰۰ درصد کل هزینه های یک زندگی دانشجویی را برآورده کند. زیرا یک زندگی دانشجویی با همه احتیاج های مخصوص خود، بسته به شهر و ایالت، ماهانه بین ۴۰۰ الی ۴۵۰ یورو است. برخی از شرکت‌ها هستند که مبالغ بالاتری از ۹.۳۵ یورو را پرداخت می‌کنند. اما باید توجه داشته باشید که درآمد شما به عنوان یک دانشجو در سال بیشتر از ۸،۳۵۴ یورو در سال نشود.
دانشجو اگر ماهیانه ۴۵۰ یورو درآمد داشته باشد، از مالیات معاف می‌شود؛ ولی اگر درآمد وی از ۴۵۰ یورو بیشتر شود، باید مالیات بپردازد. هر چند مالیاتی که دانشجویان می‌پردازند آنچنان زیاد نیست و حتی در صورت درخواست دانشجو، قابل برگشت هم می‌باشد. یعنی در پایان هر سال، مالیات‌هایی که از وی کسر شده به حسابش واریز می‌شود. داشتن تخصص خاصی مانند نرم افزارهای کامپیوتری و کارهای هنری و آرایشگری و یا حسابداری می‌تواند برای یافتن شغلی با درآمد خوب به شما کمک کند. البته داشتن گواهینامه های مورد تایید کشور آلمان هم شانس یافتن کار را قطعا افزایش می‌دهد اما نداشتن آن برای یک دانشجو نکته منفی نیست، زیرا گرفتن گواهینامه در آلمان بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ یورو هزینه دارد.
در کل دانشجو نیروی کار ارزان و به صرفه ای برای کارفرما است و حقوق دانشجو از یک غیر دانشجو کمتر است. علاوه بر این، کارفرما نیازی به پرداخت هزینه های بیمه دانشجو ندارد. به همین دلیل پیدا کردن کار دانشجویی موضوع نگران کننده ای نیست و افرادی که برای تحصیل در آلمان به این کشور سفر می‌کنند، می‌توانند مخارج خود را از طریق کار در کنار تحصیل تامین کنند.
سطح زبان مورد نیاز برای کار دانشجویی در آلمان
البته آشنایی با زبان آلمانی حداقل در سطح B1 نقش مهمی در گرفتن کار دانشجویی دارد و هر چقدر که دانشجو به زبان آلمانی تسلط بیشتری داشته باشد طبیعتا شانس بیشتری هم برای یافتن شغل خواهد داشت. اما برخی از دانشجویان که به زبان انگلیسی پذیرش گرفته اند، واقعیتی که باید آن را در نظر بگیرید این است که برای یافتن کار دانشجویی و ورود به بازار کار به زبان آلمانی احتیاج خواهند داشت. دانشگاه ها برای این افراد کلاس های آموزشی زبان آلمانی را به صورت رایگان برگزار می‌کنند.
مزایای یک شغل در کنار تحصیلات
اصولاً کار کردن در کنار تحصیل، پیشرفت مالی برای شما خواهد داشت. علاوه بر این، می‌توانید تجربه عملی نیز کسب کنید. به خصوص اگر شغلی دارید که با تحصیلات شما نیز ارتباط دارد. این موضوع بعداً در رزومه شما تاثیر مثبتی خواهد داشت و می‌توانید از کارفرمای خود به عنوان سابقه شغلی، معرفی نامه نیز دریافت کنید.
انواع کار دانشجویی در آلمان
کار دانشجویی که در حین تحصیل انتخاب می‌کنید از اهمیت بالایی برخوردار است. این شغل باید از لحاظ موقعیت مکانی، حقوق و جایگاه آن مطلوب شما باشد و با تحصیلتان تداخل نداشته باشد. در ادامه به برخی از مشاغلی که حین تحصیل می‌توانید انتخاب کنید، اشاره می‌کنیم:
پیدا کردن کار در دانشگاه به عنوان دستیار معلم برای آن دسته از دانشجویانی که هدف‌های آکادمیک دارند، بسیار مناسب است. عموما این موقعیت‌های شغلی برای محققان فراهم است و فراخوان آن‌ها در داخل دانشگاه و یا دپارتمان مربوطه انجام می‌شود.
کار در کیترینگ‌ها همچون رستوران‌ها و کافه‌ها از محبوبیت زیادی بین دانشجویان برخوردار است که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا با افراد جدید ارتباط برقرار کنند.
دانشجو به عنوان دستیار تولید به طراحان لباس، فیلمبرداران و کارگردانان در امور مختلفی همچون چاپ و پخش نوشته‌ها و سایر وظایف، کمک می‌کنند. دستیار تولید می‌تواند در بخش‌های صنعتی نیز فعالیت کند.
این بخش از خدمات نیز مورد توجه دانشجویان است چرا که این بخش به نیروی کار بیشتری نیاز دارد.
کار نیمه وقت به صورت آنلاین نیز برای دانشجویان خارجی مهیا و راحت است. با این وجود انتخاب‌های شما ممکن است محدود باشد.
شرایط کار همراه در آلمان
دانشجویانی که با ویزای تحصیلی آلمان عازم این کشور برای ادامه تحصیل شده‌اند، می‌توانند همسر خود را نیز با خود همراه کنند. البته همسر باید فرم تقاضای ویزا را جداگانه پر کند و همچنین بصورت جداگانه یک وقت مصاحبه رزرو کند و از این طریق تقاضای ویزای همراه و یا همان ویزای پیوست به اعضای خانواده را بدهد. البته شاید روند اعطای ویزا به نحوی پیش برود که همسر نتواند بصورت همزمان با دانشجوی عازم آلمان به این کشور سفر کند، اما به هر حال سفارت آلمان در تهران در صورت نداشتن نقص مدرک، ویزای پیوست را اعطا می‌کند. این امکان هم وجود دارد که همسر (همراه دانشجو) به موقع ویزای همراه خود را دریافت کند و هر ۲ نفر بتوانند با یکدیگر به آلمان سفر کنند.
و اما موضوع مورد بحث ما در حال حاضر اجازه کار همسر (همراه دانشجو) است. اگر فردی موفق به دریافت ویزای همراه و یا ویزای پیوست به همسر شود، اجازه کار تمام وقت خواهد داشت و می‌تواند بدون هیچ گونه مشکلی بصورت تمام وقت مشغول به کار شود.
ویزای جست و جوی کار در آلمان
شاید شما جز آن دسته از افرادی باشید که هدفتان از مهاجرت به آلمان تحصیل نباشد، بلکه مشغول شدن در بازار کار این کشور باشد. در این حالت شما باید برای دریافت ویزای کار آلمان اقدام کنید. شرایط کلی ویزای کاری آلمان این است که شما در مقطع حداقل لیسانس در ایران فارغ التحصیل شده باشید و رشته تحصیلی‌تان جزو نیازهای بازار کار آلمان باشد (این موضوع را کارشناسان ویزا موندیال بررسی می‌کنند). آشنایی با زبان انگلیسی و یا آلمانی از جمله شرایط دیگر دریافت ویزای کار آلمان است. در صورت داشتن همه شرایط، به شما یک ویزای ۶ ماهه داده می‌شود که ۶ ماه فرصت خواهید داشت در آلمان، یک شغلی مرتبط با سوابق تحصیلی و تخصصی تان بیابید که در صورت یافتن شغل مربوطه و امضای قرارداد با یک شرکت آلمانی، به شما بلوکارت داده می‌شود.
سوالات متداول
بله شما به عنوان یک دانشجو اجازه ی ۲۰ ساعت کار در هفته را خواهید داشت.
حداقل درآمد ساعتی ۹.۳۵ یورو و در بعضی شهر ها تا ساعتی ۱۰ یورو نیز دانشجو می‌تواند درآمد داشته باشد. شما به عنوان یک دانشجو می‌توانید ماهانه ۴۵۰ یورو درآمد داشته باشید.
اگر شما به عنوان همسر به دانشجو در آلمان ملحق شوید، اجازه کار تمام وقت خواهید داشت.
شما اجازه ۲۰ ساعت کار در هفته را دارید.
اگر درآمد شما بیشتر از ۴۵۰ یورو در ماه باشد، بله. البته مالیاتی که دانشجویان پرداخت می‌کنند ناچیز است.
بله. معمولا کار برای دانشجویانی که به زبان آلمانی مسلط نیستند نیز وجود دارد اما تسلط به به زبان آلمانی یک امتیاز محسوب می‌شود. پیدا کردن کار در این شرایط بستگی زیادی به موقعیت شغلی مورد نظر دارد. به عنوان مثال برای کار در موقعیت های که با امور مشتریان در ارتباطند، تسلط به زبان آلمانی برای برقراری ارتباط، الزامی است.
در ابتدا برای پیدا کردن کار دانشجویی در آلمان بهتر است تا از طریق آژانس‌های کاریابی محلی (Bundesagentur für Arbeit) اقدام کنید و از وجود موقعیت‌های شغلی دانشجویی اطلاع پیدا کنید. برای کار در دانشگاه باید از طریق دفتر منابغ انسانی دپارتمان مربوطه اقدام کنید.
همچنین می‌توانید آگهی های استخدام در روزنامه‌ها یا کتابخوانه‌ها، و یا پورتال‌های آنلاین کاریابی را بررسی کنید.
اگر درخواست خود را مبنی بر افزایش ساعت کار مجاز دانشجویی به اداره مهاجرت آلمان و آژانس کاریابی فدرال ارسال کنید، ممکن است قادر به انجام این کار شوید. با این حال، این درخواست تنها برای مشاغل آکادمیک معتبر خواهد بود.
شانس پیدا کردن کار دانشجویی در یکی از شهرهای زیر به نسبت بالاتر از سایر شهرهای آلمان است:
- برلین
- فرانکفورت
- مونیخ
- اشتوتگارت
- هامبورگ
- کلن
- دوسلدورف
- بن
- لایپزیگ
- دارمشتات
به طور کلی پیدا کردن کار دانشجویی در آلمان بسیار راحت است اما قبل از هر چیز مکان، دستمزد و موقعیت شغل مورد نظر را به دقت بررسی کنید تا تداخلی با تحصیلتان نداشته باشد.
